KI föör ‘t Ōstfräisk
Fan Thilo Wilts
Künstelk intelligentsje kan ūt däi fandóóğs dağ bol näit ferdwīnen. In ‘n büelt hūsholgen stājt ‘n Alexa fan Amazon of ‘n Siri fan Apple töyvt d’r up, us wēr ‘n jōk tau fertellen. Man dat is blōt dat süünelk baudel, fööl geböört up d’ achterkânt. Tau ‘n bīspil, dō ‘n tekst up ‘t smārtfōn in ‘n böskup-program as Whatsapp sgrēven word’t. KI helpt us, us fails tau räiden un slājt us wōrden föör, däi wī mīsğīn taukōmend sğrīven daunt. Bit nū tau was däi möögelkkaid, dat tau brūken, blōt up tóólen as Düütsk, Engelsk of ōk Lēğlandsk bīswet’t.
Wī arbaident altīd an ‘n KI, däi us bī d’ korreksje, bī d’ fulennerğen un wikken fan wōrden, up Ōstfräisk stöönen dājt. D’r tau brūkent wī teksten fan us lid Onno Feldmann, däi al e-bauken in ‘t Ōstfräisk publik móókt het. ‘N anner wäel is dat fan hum bīdrēven wōrdenbauk (oostfraeisk.org). Däi KI dājt däi teksten lēsen un fint düs autōmóótsk fóók upslóónd wōrden. D’r föör word’t ‘n grôt pârt fan d’ satsstruktüer unnersöcht, näit blōt äinfold up dat tauhôp hangen fan enkeld wōrden kēken.
Fan däi technsk kânt word’t hir ‘n sō bīnöymt long short-term memory (LSTM) netwārk, ‘n bisünner föörm fan ‘n noirōnóól netwārk, trenæært. LSTM bīlīktäikent, dat ‘t bīsünners gaud föör anwennensfallen fan disser sōrd in d’ tóólwäitenskup brūkt worden kan.
Dat upstünds prōblēm is, dat dat bōm fan dóóten min is. Ōk, dō däi föördēm anprōt’t e-bauken ‘n gaud bīgin bünt, langt dat no näit, ‘n wies gâud LSTM tau móóken, dat dêğ wikken róóken dājt. LSTM mautent föör nermóól mit ‘n grôt koppel fan dóóten fan natürelk teksten trenæært worden, wor s’ däi struktüer fan däi tóól fan lēren köönent.
Upstünd kōment wī bī ‘n seküürerğkaid fan ~60% (stóónd: oktōber móónd 2020). Dat is föör däi bīgin ğīn mien ūtkumst. Man wī bünt no näi tau frē. Wī arbaident almēweğ an dat ferbētern fan dat LSTM. Us duel is, dat Ōstfräisk, ōk in hüelp fan künstelk intelligentsje, fērer tau starken un mēr minsken d’r an tau helpen, dat tau prōten. Dō Jī fróógen hebbent köönent Jī us gērn ansğrīven vorstand@jungfraeiske-maeinskup.frl
