Us feräien

Däi Jungfräiske Mäinskup is ‘n feräien, däi sük föör däi oostfräisk tóól un kultüer insetten, disser biibiihollen un in d’ taukumst läiden wil. Wii säint däi siit oover 100 joer biistóónd Jongfryske Mienskip as us föörbild un süsterorgóónisóósje. Man trotsdeem is dat poolitisk stellen fan däi Oostfräisen in Düütskland ‘n anner, as dat fan däi Fräisen in d’ Prowinsje Fräisland (Fryslân) in Neerland.

Däi biilangen fan d’ fräisk minnerhaid, däi in bâajd lâan ankent is, wordent in Neerland in ‘t paarlement fan däi prowinsje in Läiwerd döör poolitisk pertäjen ferfangen un kriigent düs wetgeevend recht. In Düütskland gift dat no kiin räecht poolitisk ferfangen fan d’ fräisk minnerhaid in d’ leeğsaksk Landdağ of in d’ düütsk Bundsdağ.

Dat ferstaarken fan däi fräisk biilangen kan bloot funksjenäären, doo dat fräisk sülstferstóóndnis un ‘n fräisk sülstbiiwustweesen in Oostfräisland wóókt reesp. ferstaarkt word’t. Dat gaajt nóó dat mäinen fan d’ Jungfräiske Mäinskup best döör dat biiwustworden oover däi fräisk ofkumst un dat Oostfräisk Plat. Däi Oostfräisk Tóól as fräisk-leeğdüütsk kuntakttóól un däi Sóóterfräisk Tóól as oosterlaauwerfräisk tóól wordent fandóóeğ al meer fan dat Hooğdüütsk ferdrungen. Dit ferdringen höört stopt, dat däi tóólen reewiitóóliisäärt worden köönen.

Ook doo däi Jungfräiske Mäinskup sülst näit poolitisk t’gâang is, leent säi sepróótisem un net as link- un rechtsekstreemisem of, um dat disser iidjooloogiiden altiid deestruktiif up selskuppen wirkent un noojt däi iidee fan ‘n fräej selskup ferfüllen köönent.

Net as elker feräien kan ook däi Jungfräiske Mäinskup bloot biistóón bliiven un siin dullen biirekkken, wen fööl minsken mithelpent. Duu maust näit lid in us feräien weesen, doo du dat sülstferstóóndnis fan däi Fräisen in Oostfräisland stöönen wult. Man dat sal us trotsdeem fraajen, doo wii diin us mäinskup ferwilkoomen köönent. Dan elk kan siin biidrağ laisten. Wii nöygent düs elk un äien, us feräien tau stöönen. Elker hüelp, ne’ğeliik fan wekker tsoord, is altiid wilkoomen. Enkeld stöönmöögelkkaiden bünt:

  • lid worden
  • stöönen mit geld (insent of reegelmóóterğ)
  • däilen fan us inhollens in d’ soosjóóel netwaarken
  • stöönen bii aksjes (insent of reegelmóóterğ)
  • un no fööl meer